ZWROTNIK  to podcast w ramach cyklu Archipelag Allegro. Jest zbiorem historii fascynujących ludzi o momentach, które zmieniły ich życie, z poradami ekspertów, o tym jak przejść przez podobne trudności gdy dotkną nas lub naszych bliskich.

Każdy ma takie historie. Punkty zwrotne, po których życie popłynęło inaczej, bo coś się w nas lub dla nas zmieniło. Decyzja o wyjeździe, moment podjęcia wyzwania, zakończenie związku, poznanie nauczyciela, zdarzenie losowe, porażka zawodowa, zawierucha polityczna. To chwile, które zmieniają nas na zawsze. Choć zazwyczaj są niewygodne, a czasem bolesne, otwierają drogę do transformacji.

Zazwyczaj mówi się o kryzysie jakby był synonimem tragedii, których nie powinno być, a jak są, to za karę albo w konsekwencji zaniedbania czy błędu. Wstydzimy się trudności, ukrywamy je i próbujemy się ich jak najszybciej pozbyć. A gdyby tak zmienić optykę i zobaczyć je inaczej?
Zamiast ich unikać, zapraszam do opowieści o potencjale tkwiącym w kryzysach. Razem spróbujemy zrozumieć na nowo, czym są trudności – i te opowiedziane przez gości, ale koniec końców również nasze własne. Pomogą nam psycholożki, trenerzy i terapeuci, którzy w każdym odcinku podzielą się wiedzą i sprawdzonymi praktykami na radzenie sobie z ciężkimi momentami w życiu.

Za zaproszenie do udziału w Archipelagu Allegro, oraz za ich wsparcie i realizację dziękuję Grzegorz Jankowicz i Michałowi Sowińskiemu z Tygodnik Powszechny. Ukłony również dla mecenasa projektu, Allegro.

1 zwrot – kryzys relacji w pracy

Goście: Anna Smolar i Monika Konowska

W pierwszym odcinku Zwrotnika rozmawiamy o kryzysach relacyjnych w pracy. Co się dzieję, gdy zespół, którym mamy zarządzać, stawia nam opór? Gdy dyrekcja wchodzi i podważa nasze decyzje? Historia Anny Smolar, polsko-francuskiej reżyserki teatralnej, pokazuje mechanizm grupowy bardzo powszechny w szkołach, miejscach pracy, organizacjach charytatywnych i drużynach. Jednak jej historia jest również o zwrocie akcji – jak się uwolnić, co pomaga oraz, w końcu, jak się pojednać i zamknąć taki rozdział na zawsze.

W drugiej połowie odcinka, Monika Klonowska, psycholog i autorka programów antyprzemocowych, wyjaśnia, w którym momencie kryzys relacyjny w pracy zamienia się w mobbing. Jak to rozpoznać, jak reagować? Co mogą zrobić świadkowie? Jak się odbudować po takim doświadczeniu zawodowym, które podważyło nasze kompetencje i zaufanie wobec ludzi? Jej praktyczne, sprawdzone sposoby mogą pomóc nam i naszym bliskim wyjść z trudnej sytuacji.

POSŁUCHAJ: https://open.spotify.com/episode/63pyaUokOSSM3PdhwZE9kt

2 zwrot – Kryzys wiary

Goście: Michał Cichy i ks. Jacek Prusak SJ

Kiedy wątpliwości prowadzą do pogłębienia wiary, a kiedy do odejścia z kościoła? W drugim odcinku Zwrotnika rozmawiamy o kryzysach wiary. Michał Cichy, redaktor, autor książek i założyciel społeczności Medytacja Dnia Codziennego, opowiada o wejściu w wiarę przez sakramenty, a potem przez Czarną Jedynkę – jedną z najstarszych drużyn harcerskich w Polsce. Odejście z ugrupowania doprowadziło Michała do Buddyzmu i Taoizmu, które uważa za „lepsze” religie niż monoteistyczne. Ale ksiądz Jacek Prusak, jezuita, teolog, i psycholog wyjaśnia, że kryzys jest momentem, który potrafi również wzmocnić wiarę. O tym jak kościół rozumie kryzys i jak widzi je psychologia, opowiada, podając również wskazówki. Do kogo się zwrócić, co czytać i oglądać by pomóc sobie i bliskim przejść przez kryzys wiary?

POSLUCHAJ: https://open.spotify.com/episode/4o6C3QRmZWuJogtAAL81jv

3 zwrot – Odbić się od dna

Goście: Michał Figurski i Ewa Wojdylło

W trzecim odcinku Zwrotnika rozmawiamy o odbijaniu się od dna. Michał Figurski, dziennikarz radiowy i telewizyjny, prezenter, miłośnik muzyki i życia na pełnych obrotach, pewnego dnia obudził się ze sparaliżowaną lewą częścią ciała – twarzą, ręką, nogą. Poszedł spać zdrowy, obudził się i nie mógł wstać o własnych siłach. W podcaście opowiada o tym, skąd wziął siłę do odbudowy siebie i swojego życia, o piosenkach, których słuchał i poetyckiej logice zakochania. Ale nie wszyscy jesteśmy Michałem Figurskim, z jego wrodzonym optymizmem i wiecznym zamiłowaniem do Gwiezdnych Wojen. O tym jak pomóc komuś bliskiemu, który znajduje się w objęciach beznadziei, odpowiada dr psychologii i terapeutka Ewa Wojdyłło. I jak to ona, z perspektywy wielkiego ciepła i wyrozumiałości, podaje konkretny. Zaskakująco proste, ludzkie formy uwolnienia woli do życia u osób, które ją straciły. Uwaga – wzruszające.

POSŁUCHAJ:  https://open.spotify.com/episode/0m4KdzEdtlDZ04WzwATX7f

4 zwrot – Gdy umiera ktoś bliski

Goście: Karolina Hamer i Piotr Czyrka

Kto ma czas myśleć o śmierci, jak zaraz spotkanie, selfiaczek, jak dziecko płacze, zbliża się termin oddania projektu, egzamin albo kolejna, nagle wyższa rata kredytu? Dlatego śmierć osoby bliskiej często trafia w nas jak milczący pociąg. Znienacka przewraca i rozjeżdża wagonem po wagonie, nie pozwalając wstać. I dlatego tak wiele z nas zamiera, nie wie co zrobić, powiedzieć ani jak pomóc, gdy ta lokomotywa straty trafia nas lub kogoś obok.

Moją gościnią jest Karolina Hamer – osoba nadwyraz odważna, codziennie rozwalająca stojące przed nią przeszkody. Paraolimpijka z ponad 170 medalami za pływanie, twarz protestu niepełnosprawnych przed sejmem oraz bohaterka kręgów LGBT+ od momentu jej coming outu jako kobieta biseksualna. Choć Karolina ma czarny pas za zwycięstwa nad przeciwnościam, śmierć mamy okazała się ciosem, który ją na wiele miesięcy zatrzymał. Jak nic nigdy wcześniej. Miałam ogromny przywilej usłyszeć historię tej straty i podzielić się ją teraz z Wami. Dzięki niej wiem więcej o tym, co mnie i nas wszystkim kiedyś czeka.
Aby zrozumieć więcej i przygotować się lepiej, zaprosiłam również do Studio Piotra Czyrkę, terapeutę z fundacji Nagle Sami. Piotr latami pracował na słuchawce interwencyjnej odbierając telefony od zrozpaczonych ludzi, zmagających się ze stratą. Dziś pracuje z nimi 1:1, a nam opowiada, co najlepszego możemy zrobić dla siebie lub bliskich, gdy przyjdzie nasza kolej pożegnać kogoś, kogo bardzo kochamy.

POSŁUCHAJ: https://open.spotify.com/episode/6h4Tm0uwhebQuDJHpaePPC

5 zwrot – Rozwód z rodziną

Goście: Aleksandra Zbroja i Joanna Flis

Co czujesz, jak słyszysz o zerwaniu kontaktu z rodziną? Coś się dzieję, prawda? Witajcie w strefie tabu – gdzie rodzina jest święta, domaga się wierności i spełniania obowiązków, a jej członkowie nie mają prawa jej opuszczać. A jednak czasem to robią.

W piątym odcinku podcastu „Zwrotnik” Aleksandra Zbroja, dziennikarka i autorka książki „Mireczek – Patoopowieść o moim ojcu”, opowiada historię o zerwaniu kontaktów z rodzicami. Mówiąc o szczegółach tego mocnego zakrętu w swoim życiu, Ola przytacza przemyślenia o roli rodziny w naszej kulturze i strukturach społecznych, o tym co poza krwią może wiązać rodzinę ze sobą. I zastanawia się, na czym polega praca budowania zdrowej rodziny, gdy się samemu wyszło z toksycznej.

W drugiej połowie odcinka psycholożka i psychoterapeutka Joanna Flis pokazuje fascynującą perspektywę rodziny jako systemu, którego zadaniem jest przetrwać, a nie dbać o swoich członków. Jak pracować z tym systemem, by móc zmienić swoją rolę w nim? Kiedy system jest tak niezdrowy, że trzeba z niego uciekać? I jak się po odłączeniu pozbierać? Zapraszam do słuchania.

POSŁUCHAJ: https://open.spotify.com/episode/33A1TSMKznWJ8qHgNXUvE3

6 zwrot – Zmiana kariery

Goście: Zuza Ziomecka sama ze sobą

Nie chodzi o ucieczkę przed wstydem czy porażką. Dołki zawodowe są wskazówką. Pokazują, że coś jest nie tak, czegoś brakuje lub coś nie działa. Są okazją do nabycia nowych kompetencji, co bywa samo w sobie tak odświeżające i ciekawe, że potrafi doprowadzić do poważnych zwrotów akcji. O kształcie kryzysów oraz o drabinach, dzięki którym można z nich wyjść opowiada Zuzanna Ziomecka, tym razem w solowym odcinku podcastu „Zwrotnik”.

Posłuchaj, jak porażka ważnego projektu otworzyła ścieżkę, którą Zuza wyszła ze świata mediów i znalazła nową karierę w edukacji z zakresu uważności i przywództwa.

„Gdyby mi ktoś powiedział dziesięć lat temu, że będę trenerką medytacji i kompetencji przywódczych, pomyślałabym, że mnie z kimś pomylił. Ja, zwierze medialne, miałaby przestać pracować w branży moich marzeń? A jednak. Co więcej, wstaję teraz z łóżka lżejsza i z nakręcającym poczuciem spełnienia, jakiego dawno nie czułam w redakcjach. Wiek średni okazał się glebą aż prosząca o przeoranie”, mówi Ziomecka.
W drugiej połowie odcinka opisuję 5 kroków odnajdywania drogi wyjścia z dna kryzysu, korzystając z narzędzi przywództwa adaptacyjnego, mindfulness i psychologii.

POSŁUCHAJ: https://open.spotify.com/episode/6evgmErNLuldOLcPtOAu4B

7 zwrot – Coming out dziecka

Goście: Ewleina Negowetti i Agnieszka Rynowiecka

Jest dużo historii w przestrzeni publicznej, o tym, jak rodzice wpływają na dzieci. Ten docinek „Zwrotnika” jest o procesie odwrotnym – o tym, jak dzieci wpływają na rodziców. Gdy syn okazuje się córką, a córka synem, a ty siedzisz i nagle czujesz, że nie wiesz jak ją/jego zrozumieć, ale nadal chcesz być dobrym rodzicem.

Dużo zależy od tego, jak rozumiemy kwestie genderowe. W tym odcinku posłuchacie Eweliny Negowetti, która ufa, że jej dziecko wie, kim jest, gdy mówi, że czuje się chłopcem, choć urodził się dziewczynką. Wypowiada się również terapeutka, Agnieszka Rynowiecka, która pomaga rodzicom przyswoić takie wyznanie.

Nie oznacza to jednak, że młodzież w momencie comingu outu jest na końcu procesu odkrywania swojej tożsamości. Wiele może jeszcze wydarzyć się po drodze. Jednak moi rozmówcy zakładają, że akceptowanie nawet tych niefinalnych, niewypieczonych do końca przekonań młodego człowieka, jest ważnym pierwszym krokiem dla rodziców, którzy chcą wspierać swoje dzieciaki w procesie stawania się sobą.

POSŁUCHAJ: https://open.spotify.com/episode/04Zlm5WjOz9jA69JoeFygk

8 zwrot – Serce nie sługa

Goście: Witold Rychłowski, Dr Marcin Maruszewski

W życiu i medycynie zdarzają się historie niewyjaśnione. To jest jedna z nich, opowiedziana przez Witolda Rychłowskiego, kultowego mediatora i nauczyciela negocjacji. Będzie o jego sercu, które uparcie ignoruje własny termin ważności. Do jakich jeszcze niezwykłości ten organ jest zdolny i jak do nas „gada” – opowie w drugiej części Marcin Maruszewski, kardiochirurg, który niezliczone razy miał w rękach ludzkie serce.

Odcinek refleksyjny, o tym jak żyć ze zwiększoną, codziennie obecną świadomością kruchości ciała. Opowieść Witka rozciąga się także na jego postawę wobec studentów i ludzi biznesu, których uczy sztuki rozwiązywania konfliktów. Tymczasem Marcin przybliża obiektyw i uświadamia, jak niezwykłym urządzeniem jest serce, jak wygląda jego przeszczep z jednego ciała w drugie, z jakimi to może wiązać się zmianami w osobowości pacjenta. To rozmowy celebrujące cud istnienia, zalecane zarówno na trudne, jak i radosne dni.

POSŁUCHAJ: https://open.spotify.com/episode/3AdMjbrJtYmdBGcZlZm8EV

9 zwrot – Zamknięcie biznesu w pandemii

Goście: Urszula Erikson, Artur Rzepecki

Covid spowodował zamknięcie ponad 10 tysięcy restauracji, w tym kultowej warszawskiej Nabo. To był również czas narodzin tzw. Wielkiej Rezygnacji – początek odchodzenia lub zmiany pracy dla wielu osób. Dlatego ten odcinek jest poświęcony Tej Decyzji. Jak i kiedy odejść z pracy? Urszula Eriksen, wraz z mężem, prowadziła kultową restaurację na Warszawskiej Sadybie przez ponad dekadę – najpierw Nabo, potem mniejszą, Naboku. W drugim roku pandemii zamknęli lokal, ku rozpaczy mieszkańców, zespołu i własnej rodziny. Skąd wiedzieli, że to dobra decyzja? Jak się czuli w trakcie, a jak po, gdy nagle zamilkł telefon? Artur Rzepecki, były prezes stowarzyszenia coachów, doradca prezesów i towarzysz ich transformacji podpowiada, jak podjąć decyzję o odejściu z pracy. Proponuje kilka kluczowych pytań, zwraca uwagę na czynniki, które nas hamują przed zmianami i sugeruje, jak wyjść z własnej, ciasnej perspektywy, inspirując się doświadczeniami bliskich.

POSŁUCHAJ: https://open.spotify.com/episode/5OTsS8OYEUaaUfeuUFhGV9

10 zwrot – Dorosły na spektrum

Gość: Jan Gorski

Coraz częściej słyszymy, że ktoś jest „na spektrum”. Zaczęło się od szerokiego rozpoznania, czym jest ADHD u dzieci, prawie dwie dekady temu. Dziś w Polsce coraz więcej dorosłych rozpoznaje siebie w opisanych objawach adhd, aspergera, bądź w innych odcieniach autyzmu. Jak to jest, odkryć swoje szczególne okablowanie neurologiczne po czterech dekadach maskowania i radzenia sobie w neuroptypowym świecie? Czy ludzki linux potrafi zrozumieć i wymieniać pliki z ludzkimi windowsami?
Spektrum autyzmu jest rodzajem okablowania mózgu, który różni się od statystycznie typowego. Nie jest to choroba, którą należy czy można wyleczyć. Do tego jako spektrum objawia się na bardzo różne sposoby, w bardzo rozmaitym natężeniu. Stereotypy zrobiły dobrą robotę w informowaniu opinii publicznej, że istnieją „inne” mózgi. Ale stworzyły również mocno niekompletne oczekiwania na temat tego, co to znaczy. ADHD to dzieciak, który nie może usiedzieć w miejscu. Autyzm to Dustin Hoffman liczący zapałki albo Tom Hanks jako Forest Gump. Tymczasem wiele osób dorosłych, w tym na wysokich stanowiskach, głowy rodzin i posiadacze licznych dyplomów akademickich, odkrywa, że jest na spektrum.

POSŁUCHAJ: https://open.spotify.com/episode/0DRD2nxUvLiGOaVLiimVdw